Như vậy, xét theo khái niệm trên, bao bì sản phẩm vốn là hình dáng bên ngoài của sản phẩm, được thể hiện bằng hình khối, đường nét, màu sắc, nhìn thấy được trong quá trình khai thác công dụng của sản phẩm. Đó là lý do bao bì sản phẩm đáp ứng được quy định của Luật Sở Hữu Trí Tuệ để được xem là kiểu dáng công nghiệp.

Vậy bao bì sản phẩm nào cũng có thể được bảo hộ kiểu dáng công nghiệp?

Câu trả lời là: "không!".

2. Điều kiện chung đối với kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ

Kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ nếu đáp ứng các điều kiện sau đây:

1. Có tính mới;

2. Có tính sáng tạo;

3. Có khả năng áp dụng công nghiệp.

Theo: Điều 63. Điều kiện chung đối với kiểu dáng công nghiệp được bảo hộ - Luật Sở Hữu Trí Tuệ.

Như vậy, để đáp ứng được điều kiện chung thì bao bì sản phẩm đó phải có tính mới - tức là phải "khác biệt đáng kể với những kiểu dáng công nghiệp đã bị bộc lộ công khai dưới hình thức sử dụng, mô tả bằng văn bản hoặc bất kỳ hình thức nào khác ở trong nước hoặc ở nước ngoài trước ngày nộp đơn hoặc trước ngày ưu tiên nếu đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp được hưởng quyền ưu tiên" (theo Điều 65 Luật Sở Hữu Trí Tuệ). Đồng thời đáp ứng được tính sáng tạo - tức là khi thẩm định viên xét duyệt họ sẽ "căn cứ vào các kiểu dáng công nghiệp đã được bộc lộ công khai dưới hình thức sử dụng, mô tả bằng văn bản hoặc bất kỳ hình thức nào khác ở trong nước hoặc ở nước ngoài trước ngày nộp đơn hoặc trước ngày ưu tiên của đơn đăng ký kiểu dáng công nghiệp trong trường hợp đơn được hưởng quyền ưu tiên, kiểu dáng công nghiệp đó không thể được tạo ra một cách dễ dàng đối với người có hiểu biết trung bình về lĩnh vực tương ứng" (theo Điều 66 Luật Sở Hữu Trí Tuệ). Tiếp theo, bao bì đó cần phải có khả năng chế tạo hàng loạt bằng phương pháp công nghiệp hoặc thủ công nghiệp - tức là đáp ứng khả năng áp dụng công nghiệp (theo Điều 67 Luật Sở Hữu Trí Tuệ).

3. Điều kiện riêng để xét bảo hộ kiểu dáng công nghiệp cho bao bì sản phẩm

Sau khi đáp ứng được điều kiện chung ở mục 2 như trên, nếu bao bì sản phẩm đó đáp ứng được nguyên tắc "nộp đơn đầu tiên" theo Điều 90 Luật sở Hữu Trí Tuệ thì lúc bấy giờ, xem như bao bì đó có khả năng được bảo hộ kiểu dáng công nghiệp. Nguyên tắc nộp đơn đầu tiên này nhằm xem xét trong trường hợp "có nhiều đơn đăng ký các kiểu dáng công nghiệp trùng hoặc không khác biệt đáng kể với nhau thì văn bằng bảo hộ chỉ được cấp cho kiểu dáng công nghiệp trong đơn hợp lệ có ngày ưu tiên hoặc ngày nộp đơn sớm nhất trong số những đơn đáp ứng các điều kiện để được cấp văn bằng bảo hộ"

4. Thời gian bảo bộ bao bì sản phẩm dưới dạng kiểu dáng công nghiệp?

Với quá trình xét duyệt, thẩm định đơn khắt khe như trên, nếu một bao bì sản phẩm đáp ứng các điều kiện bảo hộ thì văn bằng kiểu dáng công nghiệp này sẽ có thời hạn là 5 năm, được phép gia hạn tối đa 02 lần. Nghĩa là nếu doanh nghiệp nắm giữ văn bằng bảo hộ bao bì sản phẩm dưới dạng kiểu dáng công nghiệp thì bao bì sản phẩm đó được bảo hộ riêng cho chủ sở hữu là 15 năm kể từ thời điểm nộp đơn. Sau 15 năm này, kiểu dáng công nghiệp của bao bì sản phẩm sẽ được "gỡ bỏ" giới hạn là của riêng chủ sở hữu. Điều này dẫn đến hệ quả: các cá nhân, doanh nghiệp có thể sử dụng bao bì sản phẩm này mà không bị xem đó là hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ của chủ sở hữu.

Nhiều chủ doanh nghiệp sau khi nghe Asoka Law & Partners tư vấn về việc đăng ký bao bì sản phẩm dưới dạng kiểu dáng công nghiệp như trên thì đã trở nên "hoang mang" vì 15 năm có thể là quá ngắn so với một bao bì sản phẩm đặc biệt, mang lại tính nhận diện thương hiệu cao và liên tục duy trì, phát triển doanh thu qua nhiều năm.

Vậy có thể cân nhắc thêm loại hình bảo hộ sở hữu trí tuệ nào khác cho bao bì sản phẩm, bên cạnh đăng ký kiểu dáng công nghiệp hay không? Câu trả lời là có, đó là: đăng ký bao bì sản phẩm dưới hình thức là nhãn hiệu hoặc đăng ký bao bì sản phẩm dưới hình thức là quyền tác giả.

Tìm hiểu ngay: Thủ tục đăng ký bản quyền cho bao bì sản phẩm mới nhất

5. So sánh 3 hình thức đăng ký quyền sở hữu trí tuệ cho bao bì sản phẩm 

Đặc điểm	Đăng ký bao bì dưới dạng kiểu dáng công nghiệp	Đăng ký bao bì dưới dạng nhãn hiệu	Đăng ký bao bì dưới dạng bản quyền
Cơ quan thực hiện thủ tục	Cục Sở hữu trí tuệ	Cục Sở hữu trí tuệ	Cục Bản quyền tác giả
Thời gian đăng ký ước tính	12 - 15 tháng kể từ ngày nộp đơn (có thể kéo dài hơn trên thực tế).	15 - 24 tháng kể từ ngày nộp đơn (có thể kéo dài hơn trên thực tế).	60 ngày làm việc (có thể kéo dài hơn trên thực tế).
Thời hạn bảo hộ	5 năm kể từ ngày nộp đơn, có thể gia hạn tối đa 02 lần liên tiếp, mỗi lần 05 năm.	10 năm kể từ ngày nộp đơn, có thể gia hạn nhiều lần liên tiếp, mỗi lần 10 năm.	có thời hạn bảo hộ là 75 năm kể từ khi được công bố lần đầu.
Ưu điểm	Được bảo hộ cả về nội dung, hình thức thể hiện theo tổng thể nên có thể ngăn chặn hành vi xâm phạm từ đối thủ cạnh tranh cao.	Được bảo hộ cả về nội dung, hình thức thể hiện theo tổng thể nên có thể ngăn chặn hành vi xâm phạm từ đối thủ cạnh tranh cao. Nếu gia hạn đúng hạn thì có thể bảo hộ mãi mãi.	- Được cấp giấy chứng nhận nhanh do thời gian xử lý ngắn.  - Chủ sở hữu nhanh chóng có được cơ sở pháp lý để ngăn chặn các hành vi sao chép, giả mạo bao bì sản phẩm.
Nhược điểm	- Chỉ có thể bảo hộ tối đa trong thời hạn 15 năm.  - Thời gian kể từ khi nộp đơn đăng ký đến khi cấp Giấy chứng nhận tương đối lâu, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh	- Nhãn hiệu phải để kích thước 80*80mm trong đơn đăng ký, nên nếu bao bì có nhiều thông tin sẽ gây khó khăn trong việc yêu cầu bảo hộ. - Thời gian cấp Văn bằng bảo hộ tương đối lâu ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh.	- Chỉ bảo hộ hình thức thể hiện bao bì sản phẩm nên khó ngăn chặn hành vi sao chép/sử dụng các nội dung tương tự.  - Chỉ phù hợp với một số loại bao bì nhất định có tính mỹ thuật ứng dụng nên phạm vi bảo hộ còn giới hạn.

 

Như vậy, trong bài viết này Asoka Law & Partners đã tổng hợp các hình thức mà bao bì sản phẩm có thể đăng ký quyền sở hữu trí tuệ. Mỗi hình thức đều có ưu điểm, nhược điểm và đặc thù riêng, doanh nghiệp có thể tuỳ vào mục đích bảo hộ và ngân sách dành cho việc bảo hộ để cân nhắc chọn hình thức đăng ký.

Nếu có bất cứ thắc mắc nào hay cần tư vấn các vấn đề khác liên quan đến sở hữu trí tuệ, quý khách vui lòng liên hệ trực tiếp đến Asoka Law & Partners để được hỗ trợ nhanh chóng, kịp thời.